INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Piotr Modrak  

 
 
Biogram został opublikowany w 1976 r. w XXI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Modrak Piotr (1886–1948), inżynier elektryk i teletechnik, pedagog, dyrektor Urzędu Telekomunikacyjnego w Warszawie. Ur. 13 X w Kompinie (woj. skierniewickie) w rodzinie chłopskiej, był synem Grzegorza i Jadwigi z Kucharskich. Uczęszczał do szkoły powszechnej w Kompinie, a po ukończeniu w r. 1904 Seminarium Nauczycielskiego w Siennicy pod Mińskiem Mazowieckim został nauczycielem ludowym w łowickiej wsi Bartniki. Po dwóch latach przeniósł się do Warszawy. Był działaczem Polskiego Związku Ludowego (PZL) i aresztowany został 25 V 1907, wraz z innymi członkami redakcji „Zagonu” (organu PZL), pod zarzutem fabrykowania fałszywych paszportów. Po 19 miesiącach więzienia, najpierw na Pawiaku, potem w Modlinie, M. zakuty w kajdany wywieziony został na Sybir nad Lenę. Zbiegł stamtąd przez Japonię do Australii (stan Queensland). Początkowo pracował tam jako robotnik na plantacjach trzciny cukrowej i przy wyrębie drzew. W r. 1910 zdał egzamin maturalny w Brisbane, po czym, nie zaprzestając pracy zarobkowej, studiował na wydziale przyrodniczym tamtejszego uniwersytetu i uzyskał w r. 1913 stopień «bachelor of science» z fizyki. W r. n. został nauczycielem w szkole technicznej w Ipswich pod Brisbane, gdzie na wieczorowym kursie politechnicznym wykładał fizykę i mechanikę na poziomie uniwersyteckim. Jednocześnie studiował na wydziale technicznym uniwersytetu w Brisbane, gdzie jako pierwszy Polak uzyskał w r. 1917 stopień «bachelor of mechanical and electrical engineering» z odznaczeniem, a następnie do r. 1919 był tam asystentem w katedrze mechaniki i elektrotechniki. Później pracował w Departamencie Górnictwa stanu Queensland przy modernizacji, mechanizacji i elektryfikacji kopalń. W l. 1916–18 był czynny w stanowym Komitecie Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce.

Na początku 1921 r. M. powrócił do kraju i pracował najpierw przy projektowaniu i budowie, a od r. 1923 jako organizator i kierownik radiotelegraficznej stacji transatlantyckiej w Babicach pod Warszawą. Wiedzę radiotechniczną pogłębił na rocznych studiach w amerykańskim uniwersytecie Harvarda, gdzie w r. 1929 uzyskał stopień «master of science». Po powrocie do Warszawy był w l. 1930–2 dyrektorem Państwowej Wytwórni Aparatów Telegraficznych i Telefonicznych, która w tym czasie, po włączeniu Państwowej Wytwórni Łączności, przekształciła się w Państwowe Zakłady Tele- i Radiotechniczne. Następnie pracował jako inspektor w Min. Poczt i Telegrafów, a 1 IX 1933 został dyrektorem nowo utworzonego Urzędu Telekomunikacyjnego w Warszawie, największej i najnowocześniejszej tego rodzaju placówki w kraju, dysponującej m. in. centralnym biurem operacyjnym dla kontynentalnej i zamorskiej łączności radiotelegraficznej. Prócz tego w l. 1933–9 przeprowadził M. w Państwowym Instytucie Telekomunikacyjnym pierwsze w Polsce badania nad własnościami piezoelektrycznymi kwarcu i turmalinu pochodzenia krajowego, wygłosił na ten temat kilka odczytów i opublikował kilka prac (w: „The Wireless Engineer” 1937, 1938). Od r. 1933 był M. wykładowcą w Państwowej Szkole Teletechnicznej.

Podczas wojny 1939–44 M. uczył w Państwowej Szkole Elektrycznej II stopnia, był projektantem w biurze technicznym Banku Gospodarstwa Krajowego w Warszawie, prowadził prace doradcze i nadzorcze przy elektryfikacji gospodarstw rolnych w woj. warszawskim, a także pracował w spółdzielni pracy «Technika». W końcu lipca 1944 M. wyjechał do Nowej Wsi pod Warszawą, potem do Płaskocina pod Łowiczem, gdzie zajmował się elektryfikacją okolicznych wsi. W r. 1945 został dyrektorem Okręgu Poczt i Telegrafów w Warszawie; przyczynił się do odbudowy i uruchomienia zniszczonych urządzeń i sieci stołecznej telekomunikacji. Uczył także w Państwowym Liceum Telekomunikacyjnym i na dwuletnim Kursie Teletechnicznym; ponadto prowadził w l. 1945–8 wykłady i ćwiczenia zlecone na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej z oscylatorów piezoelektrycznych i w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego z elektryczności w rolnictwie. Od lat trzydziestych brał czynny udział w pracach Stowarzyszenia Elektryków Polskich (SEP), gdzie należał do Sekcji Radiotechnicznej i Komisji Teletechnicznej, a także był aż do śmierci przewodniczącym Komisji Materiałów Instalacyjnych Centralnej Komisji Normalizacji Elektrotechnicznej i współautorem kilku norm w tym zakresie. Współpracował też z Radą Teletechniczną przy ministrze poczt i telegrafów przy opracowywaniu przepisów i norm telekomunikacyjnych. Ogłosił wiele artykułów fachowych na łamach czasopism elektro- i teletechnicznych (najwięcej w „Przeglądzie Teletechnicznym”). Propagował elektryfikację, radiofonizację i telefonizację wsi. Za prace badawcze i pedagogiczne uzyskał w r. 1947 tytuł «master of engineering» w uniwersytecie w Brisbane. Spostrzeżenia w Australii opisał w przeznaczonej dla młodzieży książce W krainie kangura (W. 1936 i 1947). Został odznaczony Krzyżami Kawalerskim i Oficerskim Orderu Polonia Restituta, Złotym Krzyżem Zasługi oraz Medalem Wolności i Zwycięstwa. Zmarł nagle 21 V 1948 w Warszawie i został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 211-6).

Z pierwszego małżeństwa z Anną Gayer, zawartego w r. 1937, pozostawił M. jedynego syna Piotra (ur. 1939), fizyka. Po jej śmierci ożenił się w r. 1945 z Ireną Bóbr (1889–1959), fizykiem, docentem w Zakładzie Geofizyki PAN, która była członkiem zarządu Polskiego Tow. Fizycznego, współzałożycielem i ostatnio prezesem Polskiego Tow. Geofizyków, organizatorem i od założenia w r. 1938 kierownikiem Obserwatorium Sejsmologicznego, nazwanego później jej imieniem, członkiem Europejskiej Komisji Międzynarodowej Asocjacji Sejsmologii i Fizyki wnętrza Ziemi, autorem wielu publikacji, m. in. opisu wyników badań Obserwatorium Sejsmologicznego w Warszawie za l. 1940–9, opublikowanego w „Księdze pamiątkowej ku czci prof. K. Bohdanowicza”.

 

Bibliografia retrospektywna polskiego piśmiennictwa technicznego 1945–1949, W. 1950; Przewodnik bibliograficzny 1948 poz. 350; Przewodnik literacki i naukowy 1948 nr 1 s. 54; Spis inżynierów elektryków polskich, W. 1936; Wykaz osobowy komisyj Polskiego Komitetu Normalizacyjnego, W. 1947 s. 58; – Cała Warszawa, W. 1930 s. 19; Historia elektryki polskiej, W. 1974 I, III; Historia SEP 1919–1959, W. 1959; Klimek K., Powązki, W. 1948 s. 62; Maj K., Tło historyczne i społeczne ruchu nauczycielskiego w Polsce, W.1947 s. 20, 21; Miszczak S., Historia radiofonii i telewizji w Polsce, W. 1972 (fot.); – Informator o władzach i organach SEP, W. 1939 s. 11, 23, 82, 124, 149; Monitor Pol. 1933 nr 200 poz. 232, 1931 nr 241 s. 2–3; Nowicki Z., Kartki z dziejów ruchu nauczycielskiego w Polsce, W. 1937 s. 53, 54, 57; Politechnika Warszawska, Spis wykładów i skład osobowy 1945/6–1947/8; Rocznik polityczny i gospodarczy, W. 1933 s. 258; Spis telefonów służbowych znajdujących się w Min. Poczt i Telegrafów i Dyrekcji Okręgowej Poczt i Telegrafów oraz w podległych im urzędach i instytucjach na terenie Warszawy, wg stanu z dn. 1 IV 1936, s. 25; – Kalendarzyk na 1935 r. SEP, W. 1935 s. 9, 21, 77; „Komunard” 1974 nr 5 s. 2, nr 6 s. 1; „Przegl. Elektrotechn.” 1946 nr 3 s. VI, nr 1 s. 32, 1947 s. 25, 32, 384, 1948 s. 72, 158, 161; „Przegl. Techn.” 1932 s. 380; „Przegl. Telekomunikacyjny” 1939 s. 186, 1948 s. 228 (życiorys, fot.), 1973 s. 204 (życiorys, fot.); „Przegl. Teletechn.” 1931 s. 57, 58, 232; „Przegl. Radiotechn.” 1931 s. 96, 1935 s. 47, 88; „Tyg. Pol.” (Melbourne) 1971 nr z 23 X (wspomnienie); „Życie Warsz.” 1948 nr 142, 143 (nekrolog); – AGAD: sygn. 7804, 7850 (akta prokuratora Warsz. Izby Śledczej o więzieniu P. Modraka w l. 1907–8 w warszawskim więzieniu śledczym); – Bibliogr. do Ireny Bóbr-Modrak: Bibliografia Warszawy. Druki zwarte, Wr. 1958; – Istorija jestestvoznanija v Rossii, Moskva 1960 II 494; – „Acta Geophysica Polonica” 1959 nr 2 s. 189–91 (życiorys, fot.); „Przegl. Geofizyczny” 1959 nr 2 s. 141 (życiorys); „Życie Warsz.” 1959 nr 57 (nekrolog); – Informacje syna Piotra.

Jerzy Kubiatowski

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.